I. ĐẠI CƯƠNG
Đau cột sống thắt lưng hay còn gọi là đau lưng vùng thấp (Low back pain) là hội chứng do đau khu trú trong khoảng từ ngang mức L1 đến nếp lằn mông (có thể ở một bên hoặc cả hai bên), đây là một hội chứng xương khớp hay gặp nhất trong thực hành lâm sàng. Khoảng 65-80% những người trưởng thành trong cộng đồng có đau cột sống thắt lưng (CSTL) cấp tính hoặc từng đợt một vài lần trong cuộc đời và khoảng 10% số này bị chuyển thành đau CSTL mạn tính.
II. ĐIỀU TRỊ
A. YHHĐ
- Thuốc giảm đau: chọn một trong các thuốc theo bậc thang của tổ chức y tế thế giới: Acetaminophen ( paracetamol, efferalgan ), efferalgan codein, morpphin… tùy theo tình trạng đau mà điều chỉnh liều thuốc cho phù hợp.
- Thuốc chống viêm không steroid:
Chọn một trong các thuốc sau:
+ Diclophenac ( voltaren ) viên 50mg: 2 viên/ngày chia 2 lần sau ăn no. có thể sử dụng dạng ống tiêm bắp 75mg/ngày trong 2-3 ngày đầu khi bệnh nhân đau nhiều sau đó chuyển sang đường uống.
+ Meloxicam ( Mobic ) viên 7,5mg: 1- 2 viên/ngày sau ăn no hoặc dạng ống tiêm bắp 15mg/ngày x 2 - 3 ngày nếu bệnh nhân đau nhiều sau đó chuyển sang đường uống.
+ Piroxicam ( Felden ) viên hay ống 20mg, uống 1 viên/ngày sau ăn no hoặc tiêm bắp ngày một ống trong 2 - 3 ngày đầu khi bệnh nhân đau nhiều sau đó chuyển sang đường uống.
+ Celecoxib ( Celebrex ) viên 200mg, liều 1 đến 2 viên/ngày sau ăn no.
- Thuốc giãn cơ: chọn một trong các thuốc
+ Mydocalm: 150mg x 3 viên/ngày ( nếu co cơ nhiều ) hoặc Mydocalm 50mg x 4 viên/ngày.
+ Myonal 50mg x 3 viên/ ngày.
B. YHCT
1. Đau thắt lưng do phong hàn thấp
- Phép điều trị: khu phong tán hàn trừ thấp, thông kinh lạc
- Phương thuốc: can khương thương truật gia giảm
Khương hoạt 12g Can khương 06g
Tang ký sinh 12g Phục linh l0g
Quế chi 08g Ngưu tất 12g
Thương truật 08g
Sắc uống ngày một thang chia 2 lần. Nếu kết quả kém dùng độc hoạt tang ký sinh thang.
- Thủy châm: VitaminB12, Vitamin B6 thủy châm : Đại trường du hoặc giáp tích L4/5
- Châm cứu: Giáp tích 11-15, thận du, đại trường du, hoàn khiêu, ủy trung, dương lăng tuyền, a thị huyệt.
- Xoa bóp: dùng thủ thuật ấn, day, lăn... trên vùng cơ bị co cứng, nếu từ thắt lưng trở xuống thì day huyệt côn lôn cùng bên .
2. Đau lưng do huyết ứ (đau lưng cấp do thay đổi tư thế đột ngột hoặc vác nặng lệch tư thế)
- Phép chữa: Hoạt huyết hóa ứ, thư cân hoạt lạc :
- Phương thuốc: Thân thống trục ứ thang
Đào nhân 08g Hồng hoa l0g
Đương quy 16g Cam thảo 04g
Xuyên khung l0g Ngưu tất l0g
Ngũ linh chi 08g Hương phụ 06g
Địa long 06-08g Tần giao 12g
Khương hoạt 12g Một dược 12g
Sắc uống ngày một thang chia 2 lần.
Thủy châm, Châm cứu, xoa bóp giống thể trên .
3. Đau thắt lưng ở người già do thoái hóa cột sống hoặc thoát vị đĩa đệm
- Phép chữa: Khu phong tán hàn thông kinh lạc, bổ can thận :
- Phương thuốc: Bổ thận thang gia giảm hoặc độc hoạt tang ký sinh thang gia giảm.
Thục địa 12-16g Bổ cốt chỉ 08g
Đô trọng 12g Thỏ ty tử 08g
Tang ký sinh 16g Tục đoạn 12g
Cẩu tích 16g Khương hoạt 08-12g
Phòng kỷ 12g Độc hoạt 08-12g
Kỷ tử 12g Thương truật 08g
Sắc uống ngày một thang chia 2 lần.
Thủy châm, Châm cứu , xoa bóp giống thể trên
Ngoài các phương thuốc cổ phương trên có thể dùng đối pháp lập phương tùy theo từng chứng trạng và người bệnh để gia giảm cho hiệu quả và theo kinh nghiệm của mỗi người.
III. PHÒNG BỆNH
Tư vấn cho bệnh nhân hiểu rõ về bệnh và thực hiện các biện pháp tránh tái phát đau vùng thắt lưng: làm việc đúng tư thế đặc biệt tư thế đúng khi mang vật nặng, tránh xoắn vặn vùng thắt lưng.
In bài viết